Als specialisme bestond het natuurlijk al langer, maar met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) heeft het een min of meer formele status binnen de bouwwereld gekregen; het vak van kwaliteitsborger.
Verbetering van de kwaliteit van bouwwerken en een sterkere positie van de bouwconsument. Dat zijn de primaire doelen van de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen, die op 1 januari a.s. in werking treedt. Waar tot het einde van dit jaar de gemeente de vergunningsaanvragen toetst op de bouwtechnische aspecten zal vanaf 1 januari deze taak overgenomen worden door de onafhankelijke kwaliteitsborger. Tijd om eens nader kennis te maken met deze vakvrouwen- en mannen! Overigens, in de praktijk kan de term kwaliteitsborger verwarring opleveren; met ‘kwaliteitsborger’ kan namelijk zowel een organisatie als een persoon bedoeld worden.
Om het vak überhaupt te mogen uitvoeren moet de kwaliteitsborgingsorganisatie zijn opgenomen in het register van de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB). Er moet aantoonbaar ge- werkt kunnen worden met één van de zes door de overheid toegelaten kwaliteitsborgingsinstrumenten om het bouwproces te beoordelen en te documenteren en men moet in staat zijn om digitale systemen te gebruiken voor het vastleggen van kwaliteitsgegevens en projectrapportages. Er komt dus nogal wat bij kijken om dit relatief nieuwe vak te kunnen en mogen uitvoeren. Voordeel is wel dat het eisen- en takenpakket voor het vak van kwaliteitsborger in de wet zeer duidelijk omschreven is. En dat er inmiddels een behoorlijk aantal jaren voorbereidingstijd aan de invoering van de Wkb vooraf zijn gegaan.
Door de ruime voorbereidingstijd zijn er inmiddels 26 geregistreerde kwaliteitsborgingsorganisaties in Nederland (stand 1 sept. 2023). Deze bedrijven hebben in totaal ruim 300 kwaliteitsborgers (fte’s) in dienst en dat aantal zien we per week toenemen. De groei van het personeelsbestand van de kwaliteitsborgingsorganisaties wordt door de VKBN actief gemonitord en ook worden periodiek de vooruitzichten voor Q1, Q2 en Q3 2024 gepeild. Ook is er vanuit de VKBN contact met de instrumentaanbieders over het aantal kwaliteitsborgers dat zich aanmeldt voor toelating.
Op basis van de huidige ontwikkelingen is op dit moment de prognose dat er op 1 januari 2024 voldoende goed voorbereide kwaliteitsborgers aan de start zullen staan. Het aantal Wkb-projecten start dan vanaf nul, daar lopende projecten onder het oude regime afgehandeld worden. Naar verwachting zal het inschakelen van kwaliteitsborgers rond april/mei 2024 structureel gaan toenemen. Eenmaal op stoom zal een ervaren kwaliteitsborger verschillende Gevolgklasse 1 bouwprojecten tegelijkertijd in beheer hebben.
Tot het zover is kan er nog steeds geoefend worden met de Wkb. Wkb proefprojecten zijn het middel bij uitstek om kennis en ervaring op te doen met bouwen onder de Wkb. Een betere leerschool is er niet. De VKBN stimuleert en ondersteunt Wkb-proefprojecten en roept aannemers, maar vooral ook gemeentes op om proefprojecten op te starten. Hiervoor is nog steeds een goed gevulde STIPP-subsidiepot beschikbaar.
De Vereniging Kwaliteitsborging Nederland (VKBN) heeft de ambitie om samen met haar leden de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen optimaal te implementeren en uit te voeren. Om dit te realiseren doet de VKBN onderzoek, verzamelt data, zorgt ervoor dat kennis gedeeld wordt en dat knelpunten worden aangepakt zodat het systeem zich kan blijven ontwikkelen. Maar ook draagt de VKBN bijvoorbeeld actief bij om ervaren 55 plusser uit de bouw in te zetten ten behoeve van kwaliteitsborging door ze te ondersteunen bij ontwikkeltrajecten tot toezichthouder of tot interne kwaliteitsborger bij een bouwbedrijf.
De VKBN bestaat uit instrumentaanbieders, erkende kwaliteitsborgers en adviseurs die ondernemingen adviseren in het borgen van hun interne kwaliteit. De vereniging is gesprekspartner van de private sector en voert op regelmatige basis overleg met de wetgever en de overheid.